Jakość opieki w Domach Pomocy Społecznej – jak budować standardy z szacunkiem dla człowieka

Poszanowanie praw człowieka – fundament dobrej opieki

W centrum każdej usługi społecznej powinien stać człowiek – istota czująca, myśląca, mająca swoje potrzeby i prawo do decydowania o sobie. Jak podkreśla dr Andrzej Lejczak, prezes Krajowej Izby Domów Opieki, mieszkańcy DPS-ów nie mogą być sprowadzani do roli biernych odbiorców pomocy. To osoby, które zasługują na szacunek, wolność i możliwość samodzielnego podejmowania decyzji – nawet jeśli dotyczą one tak prostych spraw jak wybór ubrania, oglądanie telewizji po 22:00 czy palenie papierosa.

Zabieranie głosu za mieszkańcem nie oznacza podejmowania decyzji za niego. Zdarza się, że wolna wola mieszkańców jest zastępowana opiniami personelu – często w dobrej wierze, ale wbrew podstawowym zasadom poszanowania godności. Prawa takie jak prywatność, decyzyjność czy ochrona danych osobowych są często łamane, nie zawsze świadomie – ale zawsze z konsekwencjami dla poczucia wartości i sprawczości mieszkańców.

Nowoczesne wyzwania a przestarzałe przepisy

Polski system opieki społecznej opiera się na ustawie, która w swoich podstawach sięga nawet 100 lat wstecz. Jak mówi dr Lejczak, jej kolejne nowelizacje nie nadążają za zmieniającym się światem i realnymi potrzebami mieszkańców oraz personelu. Przykładem jest brak obowiązku wyposażenia DPS-ów w automatyczne defibrylatory AED – urządzenia ratujące życie, szczególnie ważne w środowiskach z podwyższonym ryzykiem zatrzymania krążenia.

Tymczasem w ustawie nadal widnieje zapis o obowiązku posiadania miejsca, w którym senior może… zapalić papierosa. To pokazuje, że reforma przepisów nie powinna być kosmetyczna, lecz systemowa i realnie dostosowana do obecnych potrzeb – zarówno mieszkańców, jak i pracowników.

Organizacja i zarządzanie – nie tylko na papierze

Dobrze zorganizowany Dom Pomocy Społecznej to taki, który posiada jasną wizję, misję i cele – ale nie w formie frazesów kopiowanych z Internetu. To deklaracje wypracowane wspólnie przez kadrę, mieszkańców i wszystkich interesariuszy. Tylko wtedy mają one realną wartość i stają się punktem odniesienia w codziennym funkcjonowaniu placówki.

Jak pokazuje przykład z filmu, różnica między „kontrolną fikcją” a rzeczywistym zaangażowaniem jest ogromna. Wspólna analiza SWOT, zebranie opinii, zaangażowanie mieszkańców – to działania, które budują instytucję odpowiedzialną i transparentną.

Relacje międzyludzkie – codzienna praktyka jakości

Jakość w DPS-ach to nie tylko procedury, ale codzienne relacje. To, jak pracownik mówi o swoim podopiecznym, jak się do niego odnosi i czy buduje jego pozytywny wizerunek. Pracownik, który z dumą opowiada o wydarzeniach z życia ośrodka i sukcesach mieszkańców, wpływa nie tylko na atmosferę wewnętrzną, ale też na odbiór instytucji w oczach społeczeństwa.

Dom Pomocy Społecznej nie może zamykać swoich mieszkańców w złotej klatce usług wewnętrznych. Kluczowe jest umożliwienie im kontaktu z lokalną społecznością, korzystania z usług zewnętrznych, realizowania pasji i potrzeb poza murami placówki. Integracja, a nie izolacja – to powinien być kierunek rozwoju współczesnej opieki instytucjonalnej.

---

👉 Zachęcamy do obejrzenia pełnego nagrania z udziałem dr. Andrzeja Lejczaka, które znajdziesz poniżej!